Szachy z Lewis, kolekcja bierek szachowych ze średniowiecza

     Wyspa Lewis jest największą i najdalej na północ położoną wyspą szkockich Zewnętrznych Hebrydów. Liczy ponad 18.000 mieszkańców, z których większość mieszka w stolicy wyspy - Stornoway. 

     Wyspa jest znana przede wszystkim z odkrytych tutaj na początku XIX wieku, ukrytych w małej skalnej komorze bierek szachowych. Nie pochodzą one jednak z tej wyspy. Prawdopodobnie zostały one wykonane w XII wieku w Trondheim w Norwegii. Musiało wydarzyć się jakieś niespodziewane wydarzenie, skoro zostały one ukryte w tym niezamieszkałym miejscu. Przypuszczalnie podczas podróży morskiej z Norwegii do bardziej zamożnych osad w Irlandii.

     Prawie wszystkie figury wykonane są z kłów morsa, a nieliczne z zębów wieloryba. Figur jest 93, a należą do 4 lub 5 zestawów, z których 2 są kompletne. W sumie szachy z Lewis składają się z 8 królów, 8 królowych, 16 gońców, 15 skoczków, 12 wież i 19 pionów. Figury przedstawiono jako rzeźby o ludzkich kształtach, tylko piony przypominają kamienie nagrobne. Skoczki są przedstawione jako jeźdźcy (na miniaturowych koniach), trzymający włócznie i tarcze. Część bierek jest koloru czerwonego w celu odróżnienia od siebie dwóch kompletów.

     Większość z tej kolekcji znajduje się w kolekcji British Museum, gdzie możemy je zobaczyć w sali nr 42.

   Charakterystyczny wygląd szachów z Lewis zainspirował twórców animowanego serialu Noggin the Nog.

       W filmie z 2001 r. Harry Potter i kamień filozoficzny bierki, którymi grają Harry i Ron w czarodziejskie szachy wykorzystują motywy z kolekcji.

        Piosenki: Marching Mystery napisana przez Dougiego MacLeana oraz The Game Pieces Chrisa Lesliego, oparte są na historii tych szachów.

         W grze komputerowej Chessmaster (jej dziesiątym i jedenastym wydaniu) można uczestniczyć w trójwymiarowej symulacji gry szachowej wykorzystującej figury z wyspy Lewis.

Z.W.