Wcześniej Chińczycy odkryli, a potem od nich przejęli Japończycy sztukę miniaturyzowania drzew. Bonsai oznacza karłowate drzewo w naczyniu. Można powiedzieć: drzewo na tacy.
Można miniaturyzować różne drzewa, ale te najbardziej cenione to drzewa długowieczne, takie jak: dąb, sosna, świerk, jałowiec. Są to normalne drzewa, które są odpowiednio przycinane i kształtowane. Kształtuje się je wiele lat, nawet przez kilka pokoleń ogrodników.
Formowanie drzew nigdy się nie kończy i dopóki drzewo żyje trzeba je cały czas kształtować, podlewać i opiekować się nim.
Ważna jest odpowiednia pielęgnacja kwiatu bonsai. Nie podlewa się ich bezpośrednio w doniczce ale spryskuje całe drzewko wodą. Zbyt duża ilość wody może doprowadzić do gnicia korzeni. Ziemia, w której rośnie bonsai, powinna być stale lekko wilgotna. Drzewku bonsai nie służy zarówno przelanie, jak i przesuszenie.
Bonsai jest idealną ozdobą mieszkania, uważa się, że przynosi szczęście oraz bogactwo.
Do XVII wieku w Japonii sztuką bonsai zajmowali się wyłącznie arystokraci, osoby duchowne i tzw. wysoko urodzeni. Dopiero potem zajęli się tym kunsztem inni, którzy stali się wspaniałymi fachowcami w tej dziedzinie.
Najstarsze bonsai liczą sobie setki lat, a najdroższe osiągają ceny milionów dolarów.
Tanie drzewka bonsai można kupić w centrach ogrodniczych na całym świecie już od 30 zł.
Co ciekawe, drzewka Bonsai, jeśli są prawidłowo pielęgnowane, mogą przetrwać wiele lat. Niektóre z najstarszych Bonsai świata mają ponad 800 lat.
Sztuka formowania bonsai obejmuje wiele stylów.
Styl Bunjingi (styl literacki) - są to drzewa formowane w sposób przedstawiany na obrazach Chińskich twórców szkoły malarstwa pejzażowego zwanej Nanga. Malowali oni drzewa rosnące w ekstremalnych warunkach, które decydowały o ich kształcie.
Styl Chokkan (wyprostowany regularny) - podstawowy styl bonsai. Drzewka posiadają pionowy, mocny pień, a gałęzie formowane w kształcie piramidy.
Styl Fukinagashi (styl ukształtowany przez wiatr) - drzewka wyglądają, jakby przez cały czas narażone były na podmuchy wiatru.
Styl Hōkidachi (styl miotlasty) - bezpośrednio z głównego pnia wyrastają gałęzie, które tworzą wachlarzowatą koronę.
Styl Ikadabuki (styl tratwy) - kilka drzewek wyrastających z zakopanego w doniczce, poziomo położonego pnia.
Styl Kabudachi (drzewko o wielu pniach) - z jednego korzenia wyrasta kilka pni, z tym że jest zasada, aby ilość pni był nieparzysta.
Styl Kengai (styl kaskadowy) - są to drzewka wzorowane na krzewach rosnących w górach. Pień wyrasta z występu skalnego i wije się w dół. Zasadą jest, aby wierzchołek drzewa położony był poniżej donicy.
Styl Shakan (styl pochylony) - są trzy odmiany tego stylu: lekko pochylony, średnio pochylony i mocno pochylony. Trzeba tylko pamiętać, aby wyważyć środek ciężkości drzewka. W tym celu formuje się odpowiednio nisko położone gałęzie lub kieruje czubek drzewa w inną stronę niż pień.
Styl Moyōgi (wyprostowany nieregularny) - dla uzyskania perspektywy formuje się gałęzie w ten sposób, aby rozrastały się w różnych kierunkach. Ważne jest, aby były widoczne wygięcia pnia, co uatrakcyjnia sylwetę drzewka.
Styl Netsuranari (styl pełzający) - znowu są to drzewka (nieparzysta ilość) wyrastające z korzenia położonego poziomo i zakopanego w donicy. Styl rzadko stosowany, nawet w Japonii.
Styl Sōkan (styl dwupienny) - tylko w tym stylu dopuszczalna jest parzysta ilość pni, a właściwie to tylko dwa pnie. Charakterystyczna jest również zasada, że jeden pień musi być wyższy od drugiego.
Styl Ishizuke-nieodzownym elementem tego stylu jest kamień, który jest oplatany przez korzenie.
Saikei (styl krajobraz na tacy) - jest to specyficzny styl bonsai, w którym formuje się cały krajobraz z drzewami, skałami, trawami i mchami. Najbardziej trudno jest uzyskać odtworzenie istniejącego krajobrazu w miniaturze.
Widzimy teraz, że tworzenie ze zwykłych drzew ich miniaturek, do tego odpowiednio uformowanych jako dzieła sztuki nie jest takie proste. Chylimy głowy przed ich twórcami-ogrodnikami rzeźbiarzami.
Z.W.
